Luisterrijk is een initiatief van de Muziekbank. Maandelijks worden lezingen met muziekvoorbeelden gehouden door en voor enthousiaste muziekliefhebbers.

Een half jaar lang zijn bijeenkomsten niet mogelijk geweest. In die tijd is Luisterrrijk online gegaan: in plaats van lezingen met publiek zijn er online documenten met beeld en muziek.

Online te bekijken en te beluisteren:

• Podcast Jazz in Polen (toelichting)
• Meiden met een muzikale message (toelichting)
• De 100 beste jazz-cd's – deel 1 (toelichting)
• Ter gelegenheid van 75 jaar bevrijding:
  WOII: De klank van vernietiging en verdriet… en een vleug vrede
  (toelichting)

• Jackson Browne in the seventies, trauma en kunst (toelichting)
• Roger Waters: Linkse dingen voor leuke mensen (toelichting)
• Een wandeling door ‘the Country’, land van Outlaws (toelichting)
• Muziek en het verdriet van de Eerste Wereldoorlog (toelichting)
• Russische muziek rond 1870 (toelichting)
• Skrjabin: maf, geniaal, of een kind van zijn verwarrende tijd?
  (toelichting)

• Newport Jazz Festival (toelichting)
• Randy Newman (toelichting)
• Spiritualiteit in de jazz (toelichting)

Toelichting

30 januari 2021: Jazz in Polen
Cor Langen

Hoe gaat het met de jazz in Polen? Het is beslist een land waar de jazz een boeiende ontwikkeling doormaakt. Het begint in de jaren vijftig in Krakau met de muziek van Krzysztof Komeda. Hij richt de eerste moderne jazzgroep op. Daarna volgt een bijzondere samenwerking tussen Komeda en Roman Polanski. Je hoort de originele filmmuziek van twee beroemde films van Polanski. De muziek is later door jonge muzikanten bewerkt. Komeda vormt de rode draad in deze podcast. Het hoogtepunt is de bekende CD Astigmatic, een mijlpaal in de Europese jazz. Hoe mooi kan muziek toch zijn.

10 mei 2020: Meiden met een muzikale message
Hero Zuidema

In deze compilatie leidt Hero Zuidema u langs een aantal vrouwen die songs hebben geschreven of gekozen die meer boodschap, meer verhaal, meer zeggingskracht hebben dan gebruikelijke popsongs. U ziet (en hoort vooral) onder meer Billie Holiday, Tracey Chapman, Elke Brooks, Janis Joplin, Nina Simone, P!nk, Kate Tempest. Zie hier.
 

5 mei 2020: De 100 beste jazz-cd's – deel 1
Cor Langen

Keith Jarrett, Sam Rivers, Bud Powell, Manu Dibango, Art Pepper zie je onder meer op deze video. Deel 1 van de tweedelige serie over de beste 100 jazz-lp's en -cd's is ook een muzikale biografie. Vandaar dat je bij de video's in het boekje een persoonlijk verhaal bij iedere cd of lp leest. Het boekje is verkrijgbaar bij de Muziekbank of te bestellen bij corlangen@hetnet.nl. Zie hier.

2 mei 2020: WOII: De klank van vernietiging en verdriet…
en een vleug vrede
Hero Zuidema

“Ik was van plan, om ter gelegenheid van 75 jaar herdenken en vrede een lezing te geven. Covid-19 gooit roet in het eten, jammer.
Het zou een verhaal worden over hoe de combinatie van verhalen en muziek je dichter brengt bij de essentie. Bij de voorbereidingen kreeg ik veel herinneringen terug, van ouders, grootouders en schoonouders, die wel over de oorlog wilden praten, maar over het belangrijkste, hun angst, pijn, woede, afschuw, opgewekte haat… niet. Dat heeft gevolgen, een puist, die hard wordt, pijnlijker in plaats van zachter en kleiner… en communicatie over aanverwante thema's, naoorlogse ervaringen die knabbelen aan die oorlogservaringen, verhindert. Zwijgen over dilemma's, verstenen bij meningsverschillen die raken aan oude angsten en…
Het leverde bij mij een intensieve trektocht op rond veel losse eindjes, losse eindjes die me waren meegegeven en ik alleen voor mezelf in eigen leven kan verbinden. Ik heb het geprobeerd te vertalen naar vragen (de belangrijkste staan in het begin en aan het eind) en wat verwonderde tegenstrijdige observaties.
Ik gun jullie je eigen tocht. Wie weet is deze tocht van mij en vooral al die muziek erbij, een bron van inspiratie.” Zie hier.

22 april 2020: Jackson Browne in the seventies, trauma en kunst
Hero Zuidema

Dit zijn Jackson Browne en Phyllis Major. Deze relatie kleurt de drie beste albums van Jackson Browne uit 1974, '76 en '78. Maar anders, dieper dan hier op de foto lijkt en ook anders dan ik dacht toen ik de albums hoorde in de zeventiger jaren. Jackson schrijft ontaard mooie songteksten. Laten we met die songteksten zoeken naar wat er speelt… Zie hier

13 april 2020: Roger Waters: Linkse dingen voor leuke mensen
Hero Zuidema

Wereldverbeteraars zijn niet altijd even gemakkelijk in de omgang, ook niet voor zichzelf. Dat geldt zeker ook voor Roger Waters. In deze Luisterrijk-online maken we een een luistertour door dat niet altijd gemakkelijke leven, met Pink Floyd, en solo, met overwinningen op zichzelf en zijn blijvende gedrevenheid “to make this world a better place, for everyone” ook al lijkt dat soms op Sisyfus-arbeid. Zie hier.

8 april 2020: Een wandeling door ‘the Country’, land van Outlaws
Hero Zuidema

Een paar decennia geleden was countrymuziek behoorlijk populair. Ook in Twente. Daarna zakte de populariteit wat in onder het geweld van rock, disco, Engelse pop, etc. Toch kan je in de Americana en ook bijvoorbeeld in de muziek van Normaal deze wortels nog goed herkennen. Ilse de Lange, Waylon en Tim Knol zetten het de laatste tijd weer meer op de kaart. Waylon, die zichzelf heeft vernoemd naar Waylon Jennings… deze Jennings was samen met Johnny Cash, Willie Nelson en Kris Kristofferson een van de kopmannen van de wat rauwere stroming in de country, die zich the Outlaws noemden. Met zijn vieren vormden zij the Highwaymen. In dit overzicht verkennen we het landschap, waar gaat het over… en je krijgt een handvol Outlaws te horen, maar ook anderen. Wie weet inspireert het tot meer. Zie hier.

2 april 2020: Muziek en het verdriet van de Eerste Wereldoorlog
Hero Zuidema

Verschillende componisten hebben hun ervaring in de Eerste Wereldoorlog verklankt. Hero Zuidema neemte je mee langs stukken van Ravel, Debussy, Britten, en Elgar en laat iets horen van de veelbelovende George Butterworth, die aan het front gestorven is. Zie hier.

18 januari 2020: Russische muziek rond 1870
Klaas Sikkel

Het ‘Machtige Hoopje’ was een groep van vijf Russische componisten die zich verzetten tegen het musikale establishment in hun land. Balakirev, Borodin, Cui, Moesorgski en Rimski-Korsakov wilden muziek met een eigen, Russisch karakter, in plaats van een uit West-Europa geïmporteerde stijl van klassieke muziek.
Wie waren deze vijf? Waar ging het conflict over? Wat maak hun muziek echt Russisch?
Klaas Sikkel vertelt het verhaal van het Machtige Hoopje, geïllustreerd met een aantal muziekvoorbeelden. Zie hier.

12 oktober 2019
Skrjabin: maf, geniaal, of een kind van zijn verwarrende tijd?
Hero Zuidema

Het was een bijzonder kind en dat was ie, de Russische componist Alexander Skrjabin. De geleerden zijn het er nog niet echt over eens: was hij geniaal? Maf? Allebei? Een kind van zijn verwarrende tijd zo vlak voor de eerste wereldoorlog? Hij was in ieder geval een muziekvernieuwer die in zijn korte leven volledig van klank en kleur veranderde. En er is het mysterie van zijn laatste werk, Mysterium, het moest een kunstwerk worden dat de wereld zou veranderen. Rust er soms een vloek op? Het lijkt er een beetje op…
Hero voert je mee door zijn leven, zijn tijd en zijn werk.
Zie hier.

21 september 2019: Newport Jazz Festival
Cor Langen

Op 21 september 2019 werd voor luisterrijk deze film vertoond. De aanleiding was 65-jaar Newport Jazzfestival. Je ziet de hoogtepunten met Louis Armstrong, Thelonious Monk, Gerry Mulligan, Dave Brubeck, Blood, Sweat en Tears, Miles Davis, Diana Reeves, Brandford Marsalis, Ravi Coltrane en nog veel meer! Zie hier.

22 september 2018: Randy Newman
Hero Zuidema

In de Luisterrijklezing zal Hero Zuidema vertellen over en songs laten horen en zien van liedjesschrijver en zanger Randy Newman; de zanger met een ijzersterke steeds herkenbare stijl waarmee hij al vijftig jaar fans aan zich bindt en door veel meer mensen wordt gekend. Een stijl met humor, en dat is al behoorlijk uniek, waarmee hij alles relativeert en vooral zichzelf en de machthebbers. Hij schreef discriminerende teksten tegen discriminatie, schreef liefdevol over het menselijk tekort, over liefde voor sukkels en af en toe hoor je boosheid. Hij schreef veel filmmuziek en won daar ook prijzen mee. Maar het gaat op 22 september vooral over zijn songs. Zie hier.

18 maart 2017: Spiritualiteit in de jazz
Cor Langen

De jazz ontwikkelt een geestkracht die je in beweging brengt. Eén van de bronnen van de jazz vind je in de Afrikaanse polyritmiek. Behalve de trommels staat de dans centraal. De gedachte was dat de goden via de trommels konden spreken. Later ontwikkelde zich de ‘volksmuziek van de Amerikaanse negers’ dankzij een verbinding tussen godsdienstige zang (de gospel) en instrumentele muziek. In de video vind je voorbeelden, te beginnen in Afrika. Na de gospel (Mahalia Jackson) volgt de jazz. Vele muzikanten begonnen ooit in een kerk te spelen. Dat hoor je soms nog in hun spel. John en Alice Coltrane leggen een verbinding tussen de oosterse religie en de jazz. Zie hier.